(TEDIM CHIN) "Zesuh in ankhempeuh siang mah hi cihi lo hiam?" Mark 7:17-19.
Posted Oct 08, 2021 nen Kevin J. Mullins A chhungah TEDIM CHIN
"Mihonpite nusia-in inn sungah a lut khit ciangin a nungzuite in hih thugentehna thu a dong uh hi. 18 Jesuh in, “Note in zong bangmah a thei lo himawk hi lo na hi uh hiam? A pualam panin mite sungah a tum nate in mi ninsak thei lo hi. 19 A lungsimah tum loin a gil sung bekah tum ahih manin tua panin kithakhia lel hi. (Hih bang a gen ciangin an khempeuh nek dingin a siangtho ahi hi, ci-in Jesuh in a gen ahi hi.) Mark 7:17-19.
Hih thu athuk tak in i etma in, hih atunga laisiangtho mun pen King James version tawh aki lamdan nate en kakni.
"Mihon pi tekiang pan in inn sungah a lut khit ciangin, anung zuite in hih genteh natawh kisai thu hong dong uh hi. Amah in note zong bangmah tel lo pi in om na hiuh hiam? cihi. Mikhat sung a alut suk na khat peuh peuh bangmah lo pan in ninsak lo ahih lam theilo nahi uhhiam; bang hang hiam cih leh alungtang sung ah lut lo in a gil pi ah lut hi, gilpi angawi ah lut in, an khempeuh siangsak hi." Mark 7:17-19(KJV).
Zesuh in an khempeuh sianghi ciin hong hilh ahi hiam? Dawn na bel hi (or) hilo hi lel hi. An khempeuh bel amah in siang cihi, ahi zong in nang ngaih sut bang in hilo hi. An sianglo sa sianglo te an ding in hongki sehsak a hong kipia hi cih naup leh bel, Zesuh in an khempeuh sianglo hi ci hi. Zesuh in a Pa i thukham deihna te khel ngeilo hi. Zesuh in ganhing te pumpi (DNA )khel ngei lo a ei a zong adang khat in hong khelsak ngei lo hi. Sasiang lo te pen ninkhem peuh a nete hi a, amau te pen agunei ann te neding a a kiseh ahihi. Zesuh in hih pen khel lo a, tua bek lo in hih agu nei ante a neding in amah in eipum pi hong khelsak tuan lo hi.
Ahih hang in Zesuh in ankhempeuh pen siang hi cihi, banghang hiam cih leh an khempeuh asiang ahih man hi. Mihing anding a a kiseh lo an peuhmah sianglo paisuak a, ahi zongin mihing an ding a akiseh sa an peuhmah siang paisuak hi.
Hih laisiangtho sung a kiho na abup pi thu in Biakna makaite' ngeina an nekma khutsawp na thukham thu tawh kisai ahihi.
"Tua laitakin Jerusalem panin a hong pai Farisi mite le Thukham hilh siate, Jesuh kiangah hong kikhawm uh hi. 2 A nungzuite pawlkhat in khanglui ngeina zui loin, khut silloin an a neklam uh a mukha uh hi. 3 (Farisi mite le Jew mite khempeuh in khanglui ngeina zui-in khut silloin an ne lo uh hi. 4 Nektheih zuakna panin a kilei nate zong amau teek mah in a sawp kei uhleh ne lo uh hi. Khanglui ngeina a zuih uh, hai khawng, beel khawng, sumngo kibawl beellekuang khawngte sawp ding cih ngeina a zuih uh tampi om hi.)" (Mark 7:1-5).
Hih teng ah agen nop in ngeina khutsawp na ngeina hi a, na cidam nading in an na nek ma in khutsawp ding cih thu hilel hi. Hih khut sawpna pen Pharisees te in a beh lap uh thukam ahihi. Hihkiho na akizop zia in Upa te ngeina thu ahih na Pasian' thukham tawh kisai ahih loh na siang tak in hong lak hi. Hih khutsawp na-ah khut nih tui tawhbuak in nawt ding khut ngawng pan ban ah tui aluang suk loding atui leilakah bua suksak dingcih teng kihel hi.
Zesuh in hih bang in Pharisees te itna tawh na hilh hi:
"Mihingte’ bawltawm thukhamte,
Pasian’ thukham zahin
mite tungah hilh uh ahih manin,
kei hong biak hangun
a kimanna om lo hi,’ ci hi.
Note in Pasian’ thukham nawlkhinin, mihingte’ thuhilhna na zui zawsop uh hi,” a ci hi.
Tua ciangin Jesuh in a thugen zomlai a,
“Na khanglui ngeina uh na zuih theih nadingun Pasian’ thukhamte a nawlkhinzia na siam mahmah uh hi." (Mark 7:6-9).
Hih sanin leh sasiang te a gualgual in SiampiLabu 11 leh Thuhilhkik na 14 ah om a, hih te in mihing te thu guilet leh mihing te thukham te hilo in, Pasian' thukham te ahihi. Tua ahih ciang in hih i kikup i gen thu in Pasian' thukhamthu hilohi. Zesuh in kuamah Pasian' thukham tawh a ki leh ngat a apaikhial ding in thuhilh ngei lo hi.
"Moses Thukham le kamsangte’ thuhilhnate a phiat dingin hong pai hi, ci-in hong ngaihsun kei un. Tuate a phiat dingin a hong pai hi loin, amaute’ hilhna a kicingsak dingin a hong pai ka hizaw hi. 18 Hoihtakin na phawk ding uh thu panin: Van le lei a bei mateng, hih thukhamte a neupen khat nangawn’ deihna tangtung lopi-in mawkmai lo ding hi. 19 Tua ahih manin hih thukhamte lakpan a neupente khat bek nangawn zuikha loin, midangte in zong a zuih loh nadingin a gen mite pen vantung ki-ukna sungah mi neupen hi ding uh hi. Ahi zongin hih thukhamte zui-in, midangte in zong a zuih nadingin a hilh mite pen vantung ki-ukna sungah milian hi ding uh hi." (Matthew 5:17-19).
Zesuh in a pua lam pan a atum suk bangmah in amau te nin sak lo hi a cih lam thei lo na hiam? Hih teng ah Amah in sianglo acih pen vok ngasa (shellfish) te a gen hi lo hi. Ama gen nop gilsung ah a tum suk a cih in mi khat in ngeina ahi khut sawp masak na ngeina a zatkei leh cih thu a gen ahihi. Thu umlo te bang a, sai a van kizuak te khat peuh khoihna, ahih kei leh amau dawi biakna a avan zat te uh vasuk khak na in khut leh pumpi te pen amau te up bang in ninsak lo hi aci ahihi. Nin them cikno khat in zong pumpi sia sak lo hi aci ahihi. Tua ahih man in Zesuh in hih kiman na anei lo khut sawpna ngeina a na nial ahihi. Zesuh in anin mi khat bang cinit cih hilh beh lai hi:
"Mihingte sung panin a pusuak khiate in mihing ninsak hi. 21 Bang hang hiam cih leh mihingte’ lungsim sung panin nungak-tangval mawhnopna, guktakna, mi thahna, zilepasal neisate tawh mawhnopna, 22 huaihamna, gitlohna, khemna, gamtat hoih lohna, enna, mi gensiatna, kisialhna, le haitatna a piangsakthei ngaihsutna hoih lote khempeuh, 23 mihingte sung panin pusuakin mite ninsak ahihlam thei lo na hi uh hiam?” a ci hi.". (Mark 7:2.-23).
"Zesuh in tuin piansak nate khempeuh siang hi ci ngei lohi. Amah in siang acih in bang hiam cih leh an khempeuh pen ane pasung pan in ekthak khiat na ah siang hi aci ahihi. Tua pen a lungtang sung ah lut lo in agil sung ah lut a, tua pen eksuak in an khempeuh paikhia mang lel hilo hiam? (King James Version). Nin themno khat in gilpi angawi buai sak hetlo a, tua khempeuh ban ah, ei te pen leivui pan a hong ki bawl ahihi.
Atak tak in hih a kam mal zat te, tulai tak a aki let khiat na te adiak in(New international version ) a kigelh dan in, "Jesuh in an khempeuh siangsak hi" cih kammal, Greek laisiangtho ah omlo hi.
Greek ah hi dan hi zaw hi καθαρίζων πάντα τὰ βρώματα akhiat na in “an khempeuh siang hi cihna hi” Jesuh in an kheuph siangsak hi cih kamal omlo hi. Matthew in koi bang in nagelh hiam cih enni.
"Jesuh in, “Note nangawn in thei lo a, tel lo na hi uh hiam? 17 Kam sungah a tumsukte pen gil sung tawnin tua panin paikhiasuak hi lo ahi hiam? Matthew (15:16-17).
Matthew in agelh na ah, Jesuh in an khat peuhpeuh siangsak hi cih kammal gelh beh lo hi. Mark in agelh na sung ah atawp na ah a ngaihsut tawm kammal atamzaw laisiangtho siam te in atel khialh pahpah laigual na behlap hi. Mark gen khempeuh in ahih leh, an leh sa siang khempeuh pen siang hi aci hi a, tuate pen akihilh makai te ngeina tawh kizui in sianglo hi ci in ngaih sun ngeilo ding aci ahihi.
Paul in hih tawh akibang buaina Corin thu-um mi te na genhi (ICorin 8,10:19-33). Ahih hang in, Paul in ganhing siang te tawh kisai a gen hi a, tua sa siang te pen thu umlo te in milim biakna in hong pia masa in tuateh sai ah sa zuak in hong zuak uh hi. Amah in hih Zesuh gen hongla kik in sasiang khat zong pen ngeina tawh nin lo hi aci ahihi.