(TEDIM CHIN) "Zesuh in an khempeuh siang mah hi ci hilo ahiam?" Mark 7:17-19

Posted Jan 02, 2022 nen Kevin J. Mullins A chhungah TEDIM CHIN

"Mihonpite nusia-in inn sungah a lut khit ciangin a nungzuite in hih thu gentehna thu a dong uh hi. 18 Jesuh in, “Note in zong bangmah atheilo himawk hilo na hi uh hiam? A pualam panin mite sungah atum nate in mi ninsak theilo hi. 19 A lungsim ah tum loin agilsung bek ah tum ahih manin tua panin kithakhia lel hi. (Hih bang agen ciangin an khempeuh nek dingin a siangtho ahi hi, ci-in Jesuh in a gen ahi hi.) Mark 7:17-19.

Hih thu athuk takin i etma in, hih atung a Laisiangtho mun pen King James version tawh aki lamdan nate en kakni.

"Mihonpite kiang pan in inn sungah a lut khit ciangin, anung zuite in hih gentehna tawh kisai thu hong dong uh hi. Amah in note zong bangmah tello pi in om na hi uh hiam? cihi. 

Mikhat sung a alut suk na khat peuhpeuh bangmah lo panin ninsak lo ahih lam theilo nahi uhhiam; banghang hiamcih leh alungtang sung ah lut loin agilpi ah lut hi, gilpi angawi ah lut in, an khempeuh siangsak hi." Mark 7:17-19(KJV).

Zesuh in an khempeuh siang hi ci in hong hilh ahi hiam? Dawn na bel hi (or ) hilo hi lel hi. An khempeuh bel amah in siang cihi, ahizongin nang ngaihsut bangin hilo hi. An sianglo sa sianglo te an ding in hong kisehsak a hong kipia hi cih na up leh bel, Zesuh in an khempeuh sianglo hi ci hi. Zesuh in a Pa i thukham deihna te khel ngeilo hi. Zesuh in ganhing te pumpi (DNA) khel ngeilo a ei a zong adang khat in hong khelsak ngeilo hi. Sa sianglo te pen nin khempeuh a nete hi a, amaute pen agu nei an te neding a akiseh ahihi. Zesuh in hih pen khello a, tuabek thamlo in hih agu nei ante a ne ding in amah in ei pumpi hong khelsak tuanlo hi. 

Ahih hangin Zesuh in an khempeuh pen siang hi cihi, banghang hiam cih leh an khempeuh asiang ahih man hi. Mihing an ding a akiseh lo an peuhmah sianglo paisuak a, ahizongin mihing an ding a akiseh sa an peuhmah siang paisuak hi. 

Hih Laisiangtho sung a kiho na abuppi thu in Biakna makaite' ngeina an nekma khutsawp na thukham thu tawh kisai ahihi.

"Tua laitakin Jerusalem panin a hong pai Farisi mite le Thukham hilh siate, Jesuh kiangah hong kikhawm uh hi. 2 A nungzuite pawlkhat in khanglui ngeina zui loin, khut silloin an a neklam uh a mukha uh hi. 3 (Farisi mite le Jew mite khempeuh in khanglui ngeina zui-in khut sillo in an ne lo uh hi. 4 Nek theih zuakna panin akilei nate zong amau teek mah in a sawp kei uhleh nelo uh hi. Khanglui ngeina a zuih uh ahi: hai khawng, beel khawng, sumngo kibawl beel le kuang khawngte sawp ding cih ngeina a zuih uh tampi om hi.)" (Mark 7:1-5).

 Hih tengah agennop in ngeina khutsawp na ngeina hi a, na cidam nading in an na nek ma in khutsawp ding cih thu hilel hi. Hih khut sawpna pen Pharisees te in abehlap uh thukham ahihi. Hih kihona akizop zia in Upa te ngeina thu ahihna Pasian' thukham tawh kisai ahih lohna siang takin hong lak hi. Hih khutsawp na-ah khut nih tui tawh buak in nawt ding, khut ngawng pan ban ah tui aluang suk loding, atui leilak ah bua suksak ding cih teng kihel hi. 

Zesuh in hih bang in Pharisees te itna tawh na hilh hi:

"Mihingte’ bawltawm thukhamte,

Pasian’ thukham zahin

mite tungah hilh uh ahih manin,

kei hong biak hang un

akimanna omlo hi,’ ci hi.

Note in Pasian’ thukham nawlkhin in, mihingte’ thuhilhna na zui zawsop uh hi,” a ci hi.

Tua ciangin Jesuh in athugen zomlai a, “Na khanglui ngeina uh na zuih theih nadingun Pasian’ thukhamte a nawlkhinzia na siam mahmah uh hi." (Mark 7:6-9)

Hih sa nin leh sa siang te agualgual in SiampiLabu 11 leh Thuhilhkikna 14 ah om a, hih te in mihing te thu guilet leh mihing te thukham te hilo in, Pasian' thukham te ahihi. Tua ahih ciang in hih i kikup i gen thu in Pasian' thukham thu hilohi. Zesuh in kuamah Pasian' thukham tawh a ki leh ngat a apaikhial dingin thu hilh ngeilo hi. 

"Moses Thukham le kamsangte’ thuhilhnate aphiat dingin hong pai hi, ci-in hong ngaihsun kei un. Tuate aphiat dingin a hong pai hi loin, amaute’ hilhna a kicingsak dingin a hong pai ka hizaw hi. 18 Hoih takin na phawk ding uh thu in: Van le lei abei mateng, hih thukhamte a neu pen khat nangawn’ deihna tangtung lopi-in mawkmai lo ding hi. 19 Tua ahih manin hih thukhamte lakpan a neu pente khat bek nangawn zuikha loin, midangte in zong a zuih loh nadingin a gen mite pen vantung ki-ukna sungah mi neu pen hiding uh hi. Ahi zongin hih thukhamte zui-in, midangte in zong azuih nadingin a hilh mite pen vantung ki-ukna sungah milian hiding uh hi." (Matthew 5:17-19).

Zesuh in a pua lam pan a atum suk bangmah in amau te nin sak lo hi a cih lam theilo nahi uh hiam? Hih tengah Amah in sianglo acih pen vok ngasa (shellfish) te a gen hilo hi. Ama gen nop gilsung ah a tum suk a cih in mi khat in ngeina ahi khut sawp masak na ngeina a zatkei leh cih thu agen ahihi. Thu umlo te bang a, sai a van kizuak te  khat peuh khoihna, ahih kei leh amau dawi biakna a avan zatte uh vasuk khakna in khut leh pumpi te pen amau te up bangin ninsak lohi aci ahihi. Nin them cikno khat in zong pumpi sia sak lo hi aci ahihi. Tua ahih manin Zesuh in hih kimanna aneilo khut sawpna ngeina a na nial ahihi. Zesuh in anin mi khat bang cinit cih hilh beh lai hi:

"Mihingte sung panin a pusuak khiate in mihing ninsak hi. 21 Banghang hiamcih leh mihingte’ lungsim sung panin nungak-tangval mawhnopna, guktakna, mi thahna, zilepasal neisate tawh mawhnopna, huaihamna, gitlohna, khemna, gamtat hoih lohna, enna, mi gensiatna, kisialhna, le haitatna apiangsak thei ngaihsutna hoih lote khempeuh, 23 mihingte sung panin pusuakin mite ninsak ahihlam theilo na hi uh hiam?” a ci hi.". (Mark 7:2.-23).

"Zesuh in tu in piansak nate khempeuh siang hi ci ngeilo hi. Amah in siang acih in bang hiam cih leh an khempeuh pen ane pasung panin ekthak khiat na ah siang hi aci ahihi. Tua pen a lungtang sungah lutlo in agilsung ah lut a, tua pen eksuak in an khempeuh paikhia mang lel hilo hiam? (King James Version). Nin themno khat in gilpi angawi buai sak hetlo a, tua khempeuh ban ah, eite pen leivui pan a hong ki bawl ahihi.

Ataktak in hih akammal zatte, tulaitak a akilet khiatna te adiak in(New International Version ) a kigelh danin, "Jesuh in an khempeuh siangsak hi" cih kammal, Greek Laisiangtho ah omlo hi. 

Greek ah hi dan hi zaw hi καθαρίζων πάντα τὰ βρώματα akhiatna in “an khempeuh siang hi cihna hi” Jesuh in an kheupeuh siangsak hi cih kammal omlo hi. Matthew in koi bang in nagelh hiam cih enni. 

"Jesuh in, “Note nangawn in theilo a, tel lo na hi uh hiam? 17 Kam sungah a tumsukte pen gilsung tawnin tua panin paikhiasuak hi lo ahi hiam? Matthew (15:16-17)

Matthew in agelh na ah, Jesuh in an khat peuhpeuh siangsak hi cih kammal gelh beh lo hi. Mark in agelhna sungah atawp na ah a ngaihsut tawm kammal atamzaw Laisiangtho siamte in atel khialh pahpah laigual na behlap hi. Mark gen khempeuh in ahih leh, an leh sa siang khempeuh pen siang hi aci hi a, tuate pen akihilh makai te ngeina tawh kizui in sianglo hi ci in ngaihsun ngeilo ding aci ahihi.

Paul in hih tawh akibang buaina Corin thu-um mi te na genhi (ICorin 8,10:19-33). Ahih hang in, Paul in ganhing siang te tawh kisai agen hi a, tua sa siang te pen thu umlo te in milim biakna in hong pia masa in tuateh sai ah sa zuak in hong zuak uh hi. Amah in hih Zesuh gen hongla kik in sa siang khat zong pen ngeina tawh ninlo hi aci ahihi.