(TEDIM CHIN) Sabbath pen Israel mite leh Egypt pan a apaikhia a tuleh atate ading bek hilel lo ahi hiam? Thuhilhkikna 5:15, Sawltak 15:20.
Posted Sep 16, 2021 nen Kevin J. Mullins A chhungah TEDIM CHIN
English article here: https://lastmessageofmercy.com/article/view/a-deuteronomy-155-acts-1520-wasnt-the-sabbath-only-for-the-israelites
Egypt-ah nasem na hihna uh le tua lai panin Topa na Pasian un a vangliatna khut le a thahatna tawh hong paikhiatpihna na phawk ding uh hi. Tua ahih ciangin Sabbath ni na tan ding uh Topa note’ Pasian in thu hong pia hi. Thuhilhkikna 5:15
Laisiangtho in kician tak in Jesuh thu um te (Israel or Gentiles) in Sabbath leh kumsim pawite Zesuh van akah khitciang in tanguh hi ciin hong hilh hi.
- .Sabbath ni: Sawltak13:14,42,44; 16:13; 17:2; 18:4.
- • Kumsim pawite : Acts 2:1; 12:2-3; 18:21; 20:6,16; 1 Cor. 5:6-8; 16:8.
Hebia thuum mite kiangah Paul in hihbang in na gelhhi.
"Tua ahih manin tu-a thu om zia-ah ci lehang ni sagih ni-in Pasian a tawlngak mah bangin Pasian’ mite a tawlngak nading omlai hi. 10 Bang hang hiam cih leh a nasepna panin Pasian a tawlngak mah bangin va pai-in Pasian tawh a tawlngate khempeuh zong a nasepna panun khawl ding uh hi. 11 Tua ahih manin amaute in a uploh manun Pasian’ tawlngakna munah a lut zawh loh uh bang hi loin va pai-in Pasian tawh i tawlngak khawm theih nadingin hanciam ciat ni." Hebia 4:9-11.
Hih Gentiles mi piangthak ten Sabbath hong tan nauh pen Pasian in tuabang ding a ana geldet ahi hi.
"Ama na a sem ding, Topa’ min a it ding,
ama nasem a suak dingin Topa pawlin
amah a beel gamdang mite,
Sabbath ni tangin a siasak lo,
ka thuciamna hoihtakin
a lenkip mi peuhmah,
7 ka mual siangtho-ah paipihin
keima thungetna inn sungah
ka lungdamsak ding a,
amaute’ meihal biakna le
a biakpiaknate uh
ka biakna tau tungah kisang ding hi.
Bang hang hiam cih leh ka inn pen
mi khempeuh adingin
thungetna inn kici ding hi." Isaiah 56:6,7.
Hoihtak in ciapteh dingkhat ah Gentiles mite in tuabang in Sabbath hong tan uh pen amau te-in Judah biakna a zui hilo a "Pasian biakna" azui uh hizaw hi.
Bang bang ahizong in sia pawlkhat te in Thuhilhkikna 5:15 siksan in "Sabbath pen Israel mi Egypt gampan a apai khiate ading bek hi ciin tua Sabbath pen tulai thuum mite ading hinawnlo hi," ciuh hi. Tua pen manlo hi, Pasian in Sinai mualtung ah Athukhamsawm apiaklai in hih bang in gen hi:
“Kei pen salsuahna Egypt gam panin note a hong paikhiatpih Topa na Pasian uh ka hi hi. “Keimah longal pasian dang na bia kei ding uh hi." Paikhiatna 20:2,3.
Hihbang in Pasian in nagen sukmasa phot a tuabang in a sawm na dong nagen hi. Tualeh sia pawlkhat te lak dan hileh pen Pasian dangbia ken, thatken, guken cih te leh adangteng zong pen Jew mite ading bek himawk ding hi. Ahizong in tuasia tein hih pen sangthei lozel uhhi.
Pasian in thukham dangkhat agen ciang in , amah in amite ahotkhiatna phawksak zelzel hi. (Siampilaibu 22: 31-33, Thuhilhkikna 24:17-18 simin). Ataktak in, hih amau khiatdan Thuhilhkikna 5:15 aman hileh, Siampilaibu 11:45) a agen siantho napen Jew mite bekin ngah mawkding uhhi.
"Bang hang hiam cih leh note’ Pasian ahi dingin Egypt gam panin note a hong pai khiatpih pa pen keimah Topa ka hi hi. Tua ahih ciangin kei siangtho ka hih manin note na siangtho ding uh hi,” a ci hi.(Siampilaibu 11:45).
"Akitel khialh pen khat in Judah hi (ama suante Jew hi) hih behkhat tebek Sinai mual ah na omuh a, adangte a hileh Israel te leh, Egypt mite tawh akigawn gawp kahbia mihon amaute tawh hongpai khawm te hi-in, amau te in Israel Pasian nasang uhhi. Pai12:38; Siampi 19:33-34; Gamlak 15:15). Stephen in gamsung a Pawlpi te naci hi (Sawltak 7:38).
"Israel mi ihcih in, Pasian thu um Pawlpi, Pasian' Thukham leh Jesuh' Teci panna a um te ahihi" (Micah 5:2-4,7-8, Mangmuhna 12:1-5,17). Tawntung lungdamna thupen Zesuh leh Nungzui te bek in hilh lo hi. Paul in hih cibang in nagen hi "Bang hang hiam cih leh amaute in Lungdamna Thu a zak uh mah bangin eite in zong i za hi. Amaute in Lungdamna Thu a zak uh ciangin upna tawh na sang lo uh ahih manin a thuzak uh amaute adingin a phattuamna om lo hi."Hebia 4:2). Tua ahih man in Sabbath pen Jew te ading bek hi theilo hi, Piancil pekin mikhempeuh a dingin nakipia a (Piancil 2:1-3) tuapen Sinai mualtung ah Israel (Pawlpi) nakipia suk a, "mitampi" aphading Ephraim mite zong nakihel uh in, "mitampi" a khiatna bulpi in "Gentiles mi tampi" cihna na ahi hi.(Piancil 48:17-19).
Sabbath pen Jerusalem a thuum mite adingbek hilo hi.
" Ni guk sungin nasep kizo ding a, ahih hangin a ni sagih ni pen a thupi tawlngakna Sabbath, a siangtho kikhopna ahi hi. Note in tua ni-in na na sem kei ding uh hi. Tua pen note’ tenna khempeuhah Topa adingin Sabbath ahi hi" Siampilaibu 23:3.
Abraham tawh kisai in Pasian in hihbang in cihi, "Abraham in ka thu mangin, ka sawlna, ka thupiakna, ka ngeina kip le ka thu zui hi,” ci hi (Piancil 26:5). Abraham in hih Thukhamte lai mal a a kipiak ma in nazui khin zohi, amah pen Gentile mi Babylon pan, tulai Iraq pan hi( Piancil 11:31, 12"1-4). Ahih hang Abraham in Sabbath a tang hiam? tang hi, ka ngeina zuihi acih tua hi. Pasian' ngeina in pawite leh leh Sabbath te tawh kizom (relate) hi (en in Siampi 23:14,21,41).
Paikhiatna 16 ah vantung pan in akia Mana thu muhi hang. Tua pen niguk nasep hunsung a khawp ding hia, ahihang Nisagih nipen tawlnga ding uh a, tua ni khawmlo ding cih hi. Pasian in hibang in genhi:
"Tua ciangin Topa in Moses kiangah, “En in, note adingin vantung panin an kong zusak ding hi. Keima thu a zuih uhleh a zuih loh uh ka theihtel nadingin mite paikhia-in nisimin ni khat khamkhop ding kaikhawm ding uh hi." (Paikhiatna 16:4).
Hih pen Pasian in athukham laimal a gelh in a piakma leh Sinai mualma hi cih ciamteh ni. Mite in thumang loin Sabbath ni in Mana khawm dingin hong paikhia uh a, ahih hang khat zong mulo uhhi. Tua thu hangin Pasian in hihbang in gen hi:
"Topa in Moses kiangah, “Ka thupiakte le ka thute zuih ding bang tanvei nial ding na hi uh hiam?" (Paikhiatna 16:28).
Pasian in Abraham in Ka thumang in, ka thukham ka ngeina te zui hi cih agen na mukhin hihang, ahih hang in tulai a mite in zuilo cih mu hihang. Amaute in Sabbath tanloh natawh Ama thukham zuilo uhhi, Abraham in Sabbath pen tang hamtang ding hi. Tuahi kei leh, Abraham in Kathu mang in Kathukhamte zui hi Pasian in cilo dinghi.
Jerusalem council tawhkisai bangci?
"20 milim biakna-a kizang an khempeuh a siang lo suak ahih manin a nek loh nading uh, numei tawh khialhnate panin a kikep nading uh, a si luangkhiasak loin a kigawlmek sate, le sasi khat peuhpeuh a nekloh nadingun lai i gelhzawk ding hoih ka sa hi." (Sawltak 15:20)
Pastor te leh siate tampi in hih Sawltak 15:20 a thuum thak te thu li tawh a dawibiakna ngeina pan un ki kepding cih Jerusalem council a a thunkhen nate uh hong manpahpah uhhi. Tua siate in a mangngilh uh pen in, hih thuhilhna liteng in hilhkholh na bek hi in Gentiles thuum mite thuhilh nading bek hilo hi. Hih thuhilh na liteng pen in Pasian thukham pan a direct a a lak uh ahihi.
- Milim biakna pan kikep ding (Pai 22:20)
- Nulehpa mawhna paktat na pan kikep nading ( Siampi 18, Gam 25:1-3)
- Thahna tawh kisai ( aki lawm akituak a ganhing te goding cih hilhna (Piancil 9:4)
- Sisan nelo ding (Siampi 17:10-15, tuapen nek leh dawn thukham pan alak kik uh hi, Siampi 11, Thuhilhkikna 14).
Hihteng bekpen thu ummi te zatloh loh ding hilo hi. Ahih hang in hih thuhilh nateng pen tuahun a Gentiles mi thuum mite in, dawibiakna ngeina pawlkhat a nazat khak lai tenguh tawh kituak ahihman a hih teng ahilh uh ahihi. That lo ding, gulo ding, nu leh pa mawhna bawl lo ding, hazalo ding cihte pen kikham hi. A taktak in hih bangin Sawltak 15:21in nagen beh hi, hih Gentiles thu ummi te in Pasian kumpi gamthu hong sin uh a Pasian' ngeina man taktak te hong thei sem sem uh a Sabbath sim in Mosi lai atte ( Piancil-Thuhilhkikna) hong sin uh hi ci hi.
"Bang hang hiam cih leh Sabbath nisimin kikhopna innte-ah Moses Thukhamte (Piancil pan Thuhilhkikna) kisim ngitnget a, khua khempeuhah Moses thugente mah hilh belin kinei hi,”. Cihi. (Sawltak 15:21)
Hih tengah Sabbath tandingcih kipsakna kitel tak leh siangtak in Gentiles thuum te in Sabbath ni tang in tua ni in thu sin hicih kimu hi.
"Christian masate te in Jew te Sabbath tang uh hi. ...tua ahih man in Christian ahih na asawt ta te in, Sabbath ni in kikhawm in Pasianthu sinkhawm uh a, tuani in thukham bu sung a thu te pawlkhat sim uhhi..."(The Whole Works of Jeremy Taylor, Vol. IX, p. 416 (R. Heber's Edition, Vol. XII, p. 416).
“Gentile Christians te in zong Sabbath natang uhhi ” (Gieseler’s Church History, Vol. 1)
"Christian masate a tamzaw Jew te hi a, Jesuh sihna a phawk na un Paisanpawi man taktak (nekkhawm) na zanglai uh a, tuapen Gentiles te sungah Zesuh asang te in zong nazang suak uhhi." (A.T. Jones, Great Empires of Prophecy, pp. 213)
"Ni-Sagih Sabbath pen Siangtho takin Zesuh in natanghi. Nungzui te leh Christian masa te in zong Ladicea council dong ah na tanguh a, (A. D 363 - 364) sung in damdam in tan loh ding in hong phiat uhhi." (Dissertation on the Lord's Day, pp. 33-34).