pathianhmangaihna-chin.com

(TEDIM CHIN) Paul in Ni khat peupeuh a Siangtho a tanpen bangmah phamawh lohi cih hong hilh hiam? Rom 14:5.

Posted Sep 17, 2021 nen Kevin J. Mullins A chhungah TEDIM CHIN
Thuziak let-tu Nau Tuang
892 Tawk

"Mi pawlkhatte in ni khatpeuh adang sangin thupi zaw hi, ci-in ngaihsun uh a, pawlkhatte in ni khempeuh kibangkim hi, ci-in ngaihsun uh hi. Tua ahih manin a kuamah peuh in amau’ hoihsakna thu ciantakin thei ta uh hen." (Rom 14:5).

Rom 14:5 pen alunglut huai mahmah laisiangtho munkhat hi a mitam pitak te in Sabbath tanvai tawh kamkinial na in azat khat uh ahihi. Na pastor pa ahih keileh na laisiangtho sia pa adong hile cin, eite in Sabbath ni itan kul mah hiam cile cin, hih laisiangtho mun kawk in, Nikhat peuhpeuh a siangtho a tan pen phamawh lo hi, eite in i ut peuhpeuh ni siangtho sakthei, atuamdiak niomlo hi cih alah nading in hih laisiangtho mun hong man dinghi. Ahi zong in hih pen hilhzia (conclusion)lauhuai mahmah khat hi.

Khat na ah Paul in hiteng ah Sabbath thu agen hilo hi. Ataktak in cileng Rom laisiangtho sung khempeuh ah Paul in adiak in Sabbath thu a genlo hi. A Laisiangtho kizawp (context) pih simgai hamtang in.

Aneu 1-4 ah Paul gen thute in "kamkinial na", 'akibanglo ngaihsutnate" leh "nek na tawhkisai thu hi". King James laisiangtho tawh kizui in hih aneu li sungteng ah "Ne" cih kammal 6vei zanghi. Tuateh aneu 6 pan alian (chapter) tawpdong ah "Ne"(eat) cih 8vei zang in, Ann cih (meat or food) 4vei zanghi. Paul i gen nop in hih teng ah "nekding" leh "nekloh" ding hicih ngaih sut na nanei hiam?

Hih Rom 14:5 a, Paul in Ni te acih pen An tan ni te agen ahihi. 

A.D Kumzalom khat huam  sunga, Pharisees te leh biakna makai te' thu kham agikmahmah hakkol sung ah a awk lai tein kalkhat sungin bangni antang dingcih aki nial na uh ahihi. Pawl khat in Wednesday ni leh Friday ni ciin adang pawlkhat in Monday ni leh Thursday ni ciuh a, Pasian thukham sungah tuabang in antan niding ciangtan ni omkei ci in Paul in tua kinial na leh ngaih sut na tuamtuam te tawh khat le khat thu nakikhen na uh khawl un ci a agen pak na hi lel hi. Zesuh in atom tak in hihthu, antang mipa thu nagen hi. Luke 18:9-14.

"Amaute hoih kisa mahmahin, midang khempeuh a simmawhbawl mite tungah Jesuh in zong thugentehna khat gen a, 10 “Thungen dingin biakinn-ah mi nih a pai uh hi. Khat pen Farisi mi hi a, a khat pen siahdongpa ahi.Farisi mipa dingin thu ngen a, ‘Pasian aw, kei pen midangte bangin a huaiham, a thuman lo, numei tungah a mawh mi ka hi kei hi; hua lai-a siahdongpa bang hi lo ka hih manin nangma tungah ka nuamna kong pulak hi. 12 Nipikal khatin ni nih sung an ka tang a, ka ngah khempeuh sung panin sawm-ah-khat nang tungah kong pia hi,’ a ci hi. Ahi zongin siahdongpa pen a gamla simah ding a, vantung lamah zong dak ngam loin a dip humin kuncip a, ‘Pasian aw, kei mimawh mi khial pa hong hehpih in,’ ci-in a ngen hi. 14 Ke’n kong cihin-ah, hih mipa pen Pasian tawh a kilemsa-in a inn-ah ciah a, a khat pa pen tua bangin ciah lo hi. Bang hang hiam cih leh a kiliansakte pen kiniamkhiatsuk ding a, a kiniamkhiatte pen a lianin kibawl ding hi,” a ci hi."Like 18:9-14.

Hih Rom 14:5 a kinial na pen Pasian ni siangtho khat peuh peuh agen nuam hi, Sabbath ni zong kihel hi cihpen aman lo hi pah hi. Hih hilh na manlo tawh, tuabang in Sabbath tawh kisai dotna a om ciang in Zesuh leh anung zui te in kalsim nisagih Sabbath ni Pasianbiak ni (Saturday ni ahi) pan Sunday ni tawh khel uh hi ciin gen in a mau te in a up theih nading un hanciam in gen uhhi. Amau te in Laisiangtho thak sunga nikhat ni a ki genna te man in nung zui te in tua nimasa ni a anasep nate uh tawh paulap na laisiangtho mun zang in tuabang in thu hilh uhhi.

Tuabang ngaihsut natawh, amau te in hih Rom 14:5 bangci khiat mawk ding uh hiam? Zesuh in Sabbath ni siangtho pen Sunday nitawh khek hetlo hi. Ahih hang Amah in minute khat sung akhek pak bang in ngaih sun pak leng. Zesuh in Nisiangtho ni akhel bang hi in, Sabbath pan Nimasa ni in akhel hi leh eite in bangni tang cih poina neimah lo ding  ahi hiam? Zesuh in nisagih siangtho ni nimasa ni tawh a khel tak tak bang hileh, Sunday ni nituam  vilvel ni, eite in tu in i tanding himawk lo ding hiam? Zesuh in akhel bang ahih leh, ni khat peuhpeuh siantho sak pen poi mahmah ding hi. Ahi zong in tua aki bang siate hilh na mah tawh kizui in hih Rom14:5 ah Paul in nikhat nipeuh peuh a siangtho a zat pen poi (matter) hetlo hi cihi. Zesuh in nituam vilvel khat a seh pen Paul in anial a hi hiam? Hih buai na tun na mu hiam?

Sunday ni Sabbath hi cih a um sia khat tawh khatvei kaki ho hi. Hih Rom 14:5 pen amah in zong mi atam zaw te khupna bang mah in amah in hong khup hi. Atak tak in hong bang ci gen lai hiam cih leh, Nisagih ni a siangtho a na tan nop leh, hoih hi, ahih hang in salsuah na hakkol nuai ah hong koih ken! hong cihi. Ahih hang tawmvei ngaih sun dih in. Ni khat peuh peuh tan napen poi lo ahih leh, banghang in nisagih ni tanna pen salsung ah mikhat peuh koih na hithei mawk ding hiam?

Aman in cileng poi acih uh in, Sabbath ni pen poi ci sese uhhi. Nisagih Sabbath ni pen salhih na hakkol hi vetlo hi. Bang hang in tawlngak ni pen sal hihna suak thei mawk ding ahi hiam?

Sabbath ni tan pen ding phamawh mahmah hi, tuani bek pen pasian in a na tuamseh hi in, tua a nisagih ni thupha na pia in "Ka Ni Siangtho Ni !" naci hi.

"Tua ahih ciangin vantung, leitung, le a sunga omte khempeuh kiman khin hi. 2 Ni sagih ma-in Pasian in a nasepte zo khinta a, ama hihsa nasep khempeuh panin ni sagih ni-in a tawlnga hi. 3 Tua ahih ciangin Pasian in ni sagih ni thupha pia-in siangthosak hi. Bang hang hiam cih leh piansak nasepna ama nasep khempeuh panin tua ni-in Pasian a tawlnga hi." (Piancil 2:1-3)

“Sabbath ni a siangtho-a zat ding phawk un. 9 Ni guk sung nomau’ na semin na nasep ding khempeuh uh na hih ding uh hi. 10 Ahi zongin a ni sagih ni pen Topa note’ Pasian’ Sabbath ni ahi hi. Tua ni-in note, na tapate, na tanute, na nasempate, na nasemnute, na ganhing uh ahi a, peemtate in ahi zongin na bangmah na sem kei ding uh hi. 11 Bang hang hiam cih leh a ni guk sung tengin Topa in van le lei, tuipi le tuate sunga om khempeuh bawl a, a ni sagih ni tawlnga hi. Tua ahih ciangin Topa in Sabbath ni thupha pia-in siangthosak hi." (Paikhiatna 20:-11)

"Note in Sabbath siangtho sakin,
keima ni siangtho ni-in
na nasepna panun khawlin
Sabbath ni pen deihhuai sa-in,
Topa’ ni siangtho pen
pahtawihuai na cih uh a,
note in pahtawi-in
note’ deih bang zui loin,
note’ ut bang hi loin
motpau loin na om uhleh,
keimah biakna hangin
lungdamna na ngah ding uh a,
leitung khempeuhah
pahtawina kong ngahsak ding hi.
Na pu uh Jakob tungah ka piak leitang
luahin nuam na sa ding uh hi.
Topa ahi keimah in
hih thu ka gen khin hi, a ci hi." Isaiah 58:13-14).

Zesuh in Saltan na hakkol in bang hiam cih pen kitel tak in na genhi. Tua in zuih ding a thukham behlap a tua te Pasian' thukham mun ah koih na hi (en in Matthew 11:28-30,  15:1-9, 23:1-39). John in Pasian' Thukham te pen vangikpi hilo hi ciin siangtak in gen hi (IJohn5:2-3, Thuhilhkikna 30:10-12, Paunak 29:18), banghang hiamcih leh Pasian' Thukham zui a lampai na in "suah takna"  man taktak ahihi.

Ahih hangin, i phawkding in Rom 14 in Sabbath tan na ding thu tawh  kisai na khat zong gen lo hi. Paul in hih teng ah agen na pen, antan nani te tawh kisai hi a, a utpeuh in hoih a sak pen ni in antang thei  hi kuamah tua thuhang in thu khat leh khat na kikhen kei un a ci hi a, tua ahih man in hih in ngaih sutna buaina bek hilel hi.